Şebeke Bağlantılı On-Grid Connected
Şebeke Bağlantılı Fotovoltaik Sistemler
“Şebeke Bağlantılı (On-Grid, Grid Connected) Fotovoltaik Sistemler” büyük ve bağımsız bir şebekeye (tipik olarak ulusal elektrik şebekesine) bağlanıp şebekeyi besleyen sistemlerdir. Şebeke bağlantılı sistemler bina tipi uygulamalardan (2-10 kWp) büyük güneş enerjisi santrallerine (10 MWp lık güçlere varan) kadar çeşitlilik gösterir.
Bu tip sistemler elektriğin tüketildiği yerde üretilmesi esasına dayanır. Binaya entegre şebeke bağlantılı fotovoltaik sistemler, konutlardaki elektrik talebinin bir kısmını ya da tamamını karşılayabilir. Fazla üretilen elektrik ise şebekeye satılır. Bu genellikle iki farklı yolla yapılır. İlk yöntem çift yönlü sayaç kullanmak diğer yol ise iki tane tek yönlü sayaç kullanarak sistemde üretim ve tüketimin bu şekilde ayrı-ayrı belirlenmesidir.
Şebeke bağlantılı sistemlerde en önemli noktalardan biri ise elektriğin şebekeye verilebilmesi için DC gerilimi AC gerilime dönüştüren, şebeke ile tam uyumlu çalışabilen özel solar inverter ihtiyacıdır.
Başlıca iki tip “Şebeke Bağlantılı Fotovoltaik Sistem” vardır;
a- Aküsüz şebeke bağlantılı sistem,
b- Akü yedeklemeli şebeke bağlantılı sistem.
Aküsüz yapı temel olarak iki bileşenden oluşur; PV modüller ve şebeke bağlantılı (on-grid) inverter. Böyle sistemlerde şebeke herhangi bir sebeple kesilirse, inverter de otomatik olarak kendini kapatır ve sistem artık elektrik üretmez. Bunun temel nedeni güvenliktir. Ayrıca şebeke bağlantılı inverterlerin çıkışlarında verdikleri elektrik enerjisini şebekeyle uyumlu hale getirmeleri (frekans ve senkronizasyon ayarı) zorunluluğudur. Prensip olarak şebekeyi algılamayınca inverter çıkış vermez.
Akülü yapıda ise PV modülleri ve şebeke bağlantılı inverterlerin yanında aküler (yedek batarya) ve şarj kontrolörleri de kullanılır. Aküler sayesinde elektrik şebekesi kesilse ya da arızalansa bile sistem güç sağlamaya devam eder. Elektrik kesintisinin istenmediği yerlerde bu sistem tercih edilir.
Şebeke bağlantılı sistemlerin avantajları şöyledir;
- Kurulumu kolaydır,
- Yüksek verimlilikleri vardır,
- Güvenilirdir,
- Esnek / modüler ölçeklenebilir bir yapıya sahiptirler.
Ev tipi bir şebeke bağlantılı PV sistem uygulamasında kullanılması gereken ekipmanlar şöyledir;
1) Fotovoltaik paneller (1 ya da daha fazla modül belirli bir gerilim ve akımı üretmek için birlikte bağlanır)
2) Toplama kutusu (güneş panelleri dizilerinin birbirine bağlandığı yerdir)
3) Şebeke bağlantılı inverterler (DC elektrik biçimini AC elektik biçimine dönüştüren cihazlardır.)
4) Sayaç veya sayaçlar (üretilen ve tüketilen enerjiyi kayıt eder)
5) Şebeke bağlantı noktası (dağıtım şebekesine bağlanılan noktadır)
6) Elektrik yükü (evde, fabrikada vs. ALTERNATİF AC akımla çalışan cihazlar, sistemler, yükler)
Not: Lisanssız elektrik üretim mevzuatı uyarınca elektrik dağıtım şebekesine (direkt=doğrudan) irtibat tesis eden her türlü tesis şebekeye bağlı (on-grid) kabul edilmektedir. Ayrıca bir tüketim tesisine ya da onun barasına bağlantı yaparak (indirekt=dolaylı) dahi olsa şebekeyle irtibatlı olan üretim tesisleri de şebekeye bağlı tesis kabul edilmektedir. Böylece mevzuatta öngörülen esas ve usullere göre projelendirilmeli, kurulmalı ve işletilebilmelidir.