Akü nedir ?

Elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depo eden, ihtiyaç halinde bunu elektrik enerjisi olarak veren cihaza akü denir.

 

Araç aküleri nasıl çalışır ?

Akünün görevi öncelikle ilk anda çalışabilmesi için marş motoruna elektrik akımı vermek, araç motoru çalışmadığı zamanlarda kullanılacak alıcılara akım göndermek ve motor çalışırken elektrik sisteminde voltaj ve amperaj dengelemesi yapmak böylece yüksek devirlerde natörün üreteceği voltaj bazen fazla yükselebileceğinden alıcıların zarar görmesini engellemektir. Bu durumda akü natörün oluşturduğu akımın bir kısmını üzerine alarak aşırı voltajın yükselmesini önler. Benzinli motorlarda kullanılan 12 voltluk akü, birbirine seri olarak bağlanmış altı adet 2 Voltluk hücreden meydana gelmiştir. Genellikle her eleman içerisinde, yine birbirlerine seri olarak bağlanmış 5 adet pozitif, 6 adet negatif yüklü plak vardır. Bu plaklar, kurşun-antimon alaşımlı ızgaraların üzerine, aktif maddelerin sıvanarak fırınlanmasından oluşur. Pozitif plaklar aktif madde olarak, kurşundioksit içerir. Negatif plaklar aktif madde olarak, saf kurşun içerir. Plakların arasına, kısa devreyi önlemek için plakları izole eden separatörler / ayırıcılar yerleştirilir. Ayırıcılar, plaklar arasındaki kimyasal tepkimeyi engellemeyecek şekilde çok küçük gözenekleri bulunan maddelerden yapılır. Akünün içine sülfürik asitle saf su karışımı olan elektrolit konulur. Elemanlar arası seri olarak kurşun köprülerle bağlanmıştır.

 

Akü çeşitleri nelerdir, tam kapalı veya kuru akü ne demektir ?

 

Aküler, kurşun-asit, nikel-kadmiyum, nikel-demir gibi kullanılan metal cinslerine göre çeşitlere ayrılır.

Günümüzde en yaygın kullanılan akü tipi kurşun-asit akümülatörleridir.

Bu aküler de temel olarak kuru ve sulu diye ikiye ayrılır.

 

Sulu akülerin en fazla kullanılan çeşitleri Starter veya SLI (Başlatma, ışıklandırma ve ateşleme fonksiyonlarının İngilizce baş harfleri ile ifade edilmiş hali) olarak da tabir ettiğimiz klasik tipteki oto aküleridir. Oto aküleri de kendi içinde tam kapalı veya buşonları açılabilen diye ikiye ayrılır. Bu iki tip akünün de içyapısı aynıdır. Yani her ikisi de klasik tipte kurşun-asit akülerdir.  Kapalı akülerin farkı, buşonların açılamamasıdır. Bu akülere su eklenemediği için voltaj düzenekleri iyi olan araçlara takılması daha uygundur.

 

Bundan başka iç yapısı ve kullanım alanları farklı olsa da Stasyoner (Sabit tesis) ve Traksyoner (Forklift) aküleri de sulu ürünler kapsamına girer.

 

Kuru yani VRLA akülerin iç yapıları ve teknolojileri farklıdır. VRLA tanımının Türkçe karşılığı sübap ayarlı kurşun asit akü demektir. Bu aküler de iç yapılarına göre ikiye ayrılır.

 

AGM (elektroliti separatörlere emdirilmiş) ve JELLİ VRLA aküleri. Bu akülerin temel özelliği asit taşması veya sızdırması olmamasıdır. Gaz çıkışı minimumdur. Bu yüzden çok güvenlidir ve rafta bekleme ömürleri çok daha uzundur. Ayrıca sulu akülere kıyasla titreşime karşı daha dayanıklıdır. Sevkıyatı, taşınması sorunsuzdur. Kullanım alanları arasında sabit tesisler, UPS’ler, tekneler ve santraller vardır.

 

UPS aküsü ne demektir ?

 

UPS tanımı kesintisiz güç kaynağının İngilizce karşılığının baş harflerinden oluşan kısaltmasıdır. UPS aküsü de bu kesintisiz güç kaynaklarının aküsüdür. Kesintisiz güç kaynaklarının aküleri elektrik kesintisi olduğunda devreye girer ve elektrik gelinceye kadar enerji deposu olmaya devam eder. Bu aküler yukarda bahsettiğimiz gibi kuru denilen VRLA tipi akülerdir ve minimum gaz çıkışına sahiptir.

 

Akü donar mı ?

 

Evet, aküler donabilir.

Tam şarjlı akünün donma ısısı – 50°C  ile -70 °C ler arasındadır, dolayısıyla normal şartlarda şarjlı bir akümülatör donmaz.

Ancak deşarj olan aküler deşarj seviyesine göre 0 °C ile –10 °C civarında dahi donabilirler.

Özellikle soğuk mevsimlerde akülerin şarjlı durumda olmalarına dikkat edilmelidir.

 

Aküler çevreye zararlı mıdır; ne kadarı geriye döner ?

 

Akümülatörler kurşun, sülfürik asit çözeltisi ve poliprolen kutudan oluşur.

Bu neden ile aküler kullanılmaz duruma geldiklerinde çevre için riskli tehlikeli atıklardır.

Ancak etkin bir geri dönüşüm sistemi ile akülerin poliprolen kutu ve kurşun parçaları yüzde yüz geri kazanılır. Sülfürik asidin de geri kazanımı mümkün olmakla birlikte genellikle tercihen nötralize edilmektedir.

Ülkemizde etkin şekilde atık akü geri kazanımı mevcuttur, yeni akünüzü alırken eskisini satıcılara teslim ediniz.

 

Özel şartlara karşı dayanıklılık

Bilinenin aksine yüksek ısı aküye aşırı soğuktan daha fazla zarar verir. Sıra dışı hava şartlarına karşı en iyi koruma akünüzü tam şarjlı şekilde muhafaza etmektir. Ayrıca terminalleri oksitlenmeye ve gevşemeye karşı periyodik olarak kontrol etmek, ve soğuk havalarda, özellikle geceleri arabanızı kapalı bir garajda saklamak, akünüzden uzun süreyle maksimum performans almanızı sağlar.

 

Akülerde en çok vibrasyonun yol açtığı arızalar ile karşılaşılmaktadır.  Akünün sarsıntıya izin vermeyecek şekilde monte edilmiş olmasına ve bağlantılarının sıkılığına özellikle dikkat ediniz. Ülkemizde görülen aşırı sıcaklar, aşırı soğuklar ve yollarımızın durumuna karşı Mutlu’nun geliştirdiği plak dizaynı ve özel katkılı alaşım çok daha iyi performans sağlamaktadır.

 

Kullanılmış akülerin; kulaktan dolma bilgilerle; tekrar kullanım amacı ile ısıtılması veya başka çeşitli yöntemlerle canlandırılmaya, kuvvetlendirilmeye çalışılması; sızıntıya, patlamaya veya yanmaya sebep olup hem aracınıza hem de daha önemlisi size zarar verebileceğinden kesinlikle tavsiye edilmez.

 

Askeri Amaçlı Aküler

Nato VG 95282 standartlarına göre üretilen askeri amaçlı akülerimiz, zor doğa koşullarında, çok farklı hava sıcaklıklarında (-30°C /+50°C) yüksek marş güçlerine sahiptirler.

 

Kutuları yüksek kaliteli ve yanmayı geciktirici özel plastik malzemelerden üretilmektedir.

 

Askeri araçların güç kullanım koşulları ve manevralarında, darbe ve çarpmalara karşı yüksek dirençli olan akülerimiz, havalandırmayı düzenleyen özel buşonları sayesinde çok da emniyetlidir.

 

Özel olarak güçlendirilmiş plaka ve separatörleri ve elektrolit kontrolü ile üretilen akülerimiz ISO 9001 Uluslararası Kalite Belgesine sahiptir.

 

Mini Trak – Full Enerji aküleri

Akü seçerken, uygulama ve çalışma beklentisine göre tercih yapmak çok önemlidir. Minitrak / Full Energy Akümülatörleri uzun çalışma süreli makineler için önemli ve kritik güç kaynağıdır. Bu tip akümülatörler, Starter tiplerine göre daha kalın plaklara sahiptir ve pozitif ızgara antimon, elyaflı seperatör ve özel akü içi sabitleme sistemi gibi özellikleri vardır.

 

Bu özellikler Minitrak ve Full Energy akümülatörlerini vibrasyona karşı ekstra dayanıklı, derin deşarj özellikli ve yüksek yaşam döngüsüne sahip hale getirir.

 

Başlıca kullanım alanları arasında Temizlik Makineleri, Elektrikli Taşıtlar, Alarm ve Emniyet Sistemleri, Güneş Enerjisi Sistemleri, Engellilere Özel Araçlar, Asansör, Palet Kaldırıcıları, Golf Araba ve Karavanları ve U.P.S.’i sayabiliriz.

 

Araç / Oto Aküleri

Starter serisi ürünleri, otomobil ve hafif ticari araçlarda, motorun ilk hareketini sağlamak ve araçtaki elektrikle beslenen tüm cihazları çalıştırmak için geliştirilmiş ve üretilmiş akümülatörlerdir. Kısa sürede yüksek akım ve güç verme özelliklerine sahiptirler.

 

Mutlu oto akümülatörlerinin tamamı Kalsiyum- Kalsiyum Alaşım Teknolojisi ile üretilir. Farklı amperli, 100 çeşidin üzerindeki akümülatörlerimiz, bakım gerektirmemek, yüksek marş gücüne sahip olmak,  deşarj durumunda kolay şarj olabilmek ve su kaybı seviyesini minimumda tutmak özelliklerine sahiptir. Ürün gamımızın büyük çoğunluğunu oluşturan Avrupa Standardı tipi akülerde, Kalsiyum- Kalsiyum Alaşım Teknolojisine ek olarak “genişletilmiş metal teknolojisi” (Expanded Metal Technology) kullanılmaktadır. Akülerimizde merkezi veya özel gaz çıkışı sistemleri mevcuttur. Özel geliştirilmiş sistem ile üretilen filtrelerimiz, çevreye zarar verebilecek asit zerrelerinin tutularak hapsedilmesi ve dışarıdan gelebilecek alevleri önlenmesi özelliklerine sahiptir.

10 tip ürünümüz uzak doğu menşeli araçlar için özel olarak tasarlanmış ve üretilmiştir.

 

Marin Aküler

Deniz, göl ve nehirlerde çalışan araçların marş ve enerji ihtiyacını karşılamak için geliştirilmiş akümülatörlerdir. Marin serisi akülerimiz Türk Loyd’u sertifikalıdır.

Temel özellikleri,

Kullanım alanlarına özel tasarlanmış iç dizayn

Derin deşarj özelliği (Deep Cycle)

Oluşacak gazları araçtan istenirse merkezi gaz hattı ile tahliye edebilmek için düzenek

55 derecelik eğime kadar, elektroliti muhafaza ederek, hizmet vermeye devam eden sistem

Kullanımın olmadığı sezon dışı dönemlerde, teknolojik özelliklerini ve performansı muhafaza etme

Özel teknolojik tasarım sayesinde uzun ömürlü olma

Çevre ve araç emniyeti için “alev almaz” nitelikli malzemelerle üretilmiş olma

 

Endüstriyel akü çeşitleri

Mutlu tesislerinde endüstriyel uygulamalar için, sürekli yenilenen bir teknoloji ile geliştirilen, fiziksel ve içyapı farklılıkları olan Sabit Tesis / Stasyoner ve Traksiyoner / Cer akümülatörler üretilmektedir.

 

Sabit Tesis / Stasyoner Akümülatörler isminden de anlaşılacağı üzere sabit mecralarda kullanmak üzere geliştirilmiştir. Çalışma prensibi ve plaka yapısı, sabit akım ve gücü uzun süre vermelerini sağlar. OPzS ve VRLA çeşitleri bu kategoriye girer.

 

Endüstriyel uygulamalar için üretilen bir diğer ürün ise Traksiyoner / Cer tipi akümülatörlerdir. Temel prensipte starter akülerle benzerlikleri olan bu ürünler, elektrik ile çalışan araçların zor çalışma koşullarında uzun ömürlü bir performans sağlayacak şekilde üretilirler. Tüplü pozitif plak kullanılarak (PzS) üretilen, yüksek güçlü çekici akülerin, hızlı şarj yapabilme özelliğine sahip Air-Matic Circulation tipleri de mevcuttur.

 

Stasyoner / Sabit Tesis

Sanayi tipi akülerdir. Sabit Tesislerde kullanılmak için, Kurşun-Asit Az Bakımlı olarak üretilen stasyoner akümülatörler haberleşme, ulaşım, hastane, güç istasyonları, kontrol sistemleri, sulama ve pompa istasyonları, emniyet aydınlatmaları, güneş pilleri gibi her türlü kesintisiz güç gerektiren yerde kullanılırlar. Bütün tipleri çok az bakım isteyen özellikte olup, blok olanların ve diğerlerinin isteğe göre şeffaf kutu (OpzS) içinde olan çeşitleri vardır.

 

Stasyoner grubu ürün gamında, tam kapalı emdirilmiş seperatörlü ve valfli bakım gerektirmeyen sabit tesis akümülatörleri de üretilmeye başlanmıştır. Bu ürünler kapalı (özel havalandırma gereksinimi olmayan) alanlarda, UPS, santral, gibi uygulamalar için güç kaynağı olarak kullanılırlar.

 

Mutlu Akü, ürün yelpazesine ağırlıklı olarak Kesintisiz Güç Kaynakları Sisteminde kullanılan gerçek kuru tip tam bakımsız (VRLA) akümülatörlerini de eklemiştir. Türkiye de bir ilk olan (VRLA) tip akümülatörlerin kullanım alanları; telekomünikasyon, muhtelif elektrik ve telefon santralleri, elektrik üretim şirketleri, acil aydınlatma, yangın-alarm sistemleri gibi sıralanabilir.

 

OPZS Akümülatörleri

Az bakımlı, Tüplü Sabit Tesis (OPzS) Akümülatörleri sistemlere kesintisiz enerji kaynağı olarak bağlanmak üzere üretilmiş sabit tesis (standby) akülerdir.

 

Kullanıcı için yüzdürme gerilimiyle çalışma sistemiyle minimum bakım gerektirir ve düşük enerji maliyetlidir. Temel özelliği olan düşük antimonlu kurşun alaşımı, kendi kendine deşarjını azaltarak su kaybı oranını büyük ölçüde düşürür. Aktif maddeyi tutuşu ve şarj-deşarj kabiliyeti aynı seviyededir.

 

Ani güç kesintilerinin sistemde sebep olabileceği kapanış ve duruşları engellemek için kullanılan OPzS akümülatörleri şeffaf (transparent) kutulu olarak imal edilir. Separatör ve alaşım yapısı ile az bakım gerektirirler, 20 yıl ve üzeri uzun ömre sahiptirler.Akülerimiz TSE ve DIN standartlarına uygundur.

 

Şeffaf monoblok akümülatörler : 6V. ve 12V.’luk kutularda olup; 6V.’luk 100Ah-300Ah , 12V.’luk 25Ah-150Ah. kapasiteleri arasında üretilmektedir.Önemli avantajları; tüplü pozitif plak, şarja dayanıklılık, montaj ve bakım kolaylığı, uzun ömür ve yerden tasarruf olarak belirtilebilir.

 

Şeffaf 2.V. hücreler :  100Ah.-3000Ah. kapasiteleri arasında olup; iç yapıları ve kullanım alanları monobloklarla aynıdır. Az bakımlı akümülatörlerimiz 1200-1500 şarj-deşarj devresine dayanıklıdırlar.

 

VRLA Aküler

( valve regulated lead acid battery / rechargeable battery /maintenance free battery )

 

Express Power VRLA, AGM aküsü olarak uzun süreli uygulamalar için yüksek performans ve güvenirlilik sağlar. Kesintisiz Güç Kaynakları Sisteminde kullanılan “gaz geri dönüşüm” (gas recombination) sistemine sahip ve Türkiye’de ilk ve tek olarak Mutlu Akü tesislerinde üretilen blok ürünlerdeki gerçek kuru tip, tam bakımsız akümülatörlerdir. Alev geciktirici kutularda, düşük basınçlı otomatik kapanan valf kontrolüne sahip bu tip akümülatörlerde yüksek oranlı gaz geri dönüşüm özelliği vardır. Kapalı sistem akülerde bakıma gereksinim duyulmaması, cihaz içi vb. dahil kapalı yerlerde, hatta yatay veya dikey pozisyonlarda kullanılabilmesi gibi önemli avantajları sahiptir.

 

OPzS ve VRLA tipi ürünlerin başlıca kullanım alanları olarak telekomünikasyon sektöründe birçok alanı, enerji ve ulaşım sektörü’nde kontrol, iletişim, sinyalizasyon sistemlerini, elektrik santrallerini,  bilgi işlem merkezlerini, kesintisiz güç kaynaklarını, emniyet sistemlerini, deniz araçlarında yedek enerji sistemlerini ve çeşitli sanayi uygulamalarını sayabiliriz.

Kaynak : Mutlu Akü

Mutlu Akü ürünleri ve uygulamaları için;

www.normenerji.com.tr

www.solar-bazaar.com

BU BÖLÜMDEKİ DİĞER BAZI BAŞLIKLAR