Serbest elektrik te kısa devre oluştu
Yıllık enerji tüketiminin düşürülmesinin uygulamasında sorunlar yaşanıyor.
2009’da yıllık 480 bin kilowattsaat olan ‘serbest tüketici limiti’, 2010 yılı ocak ayında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından alınan karar ile yıllık 100 bin kilowattsaat’e düşürülmüştü.
Bu düzenleme sayesinde, aylık 8 bin 500 kilowattsaat üzerinde tüketim yapan ya da başka bir ifadeyle aylık tüketimi 3 bin lira üzerinde olan bütün aboneler, bağlı oldukları dağıtım şirketi dışında istediği özel üretici firmadan enerji tedariğinde bulunma hakkına sahip oldu. Diğer bir deyişle elektriğin satış ve pazarlamasında serbestleşmenin yolu açılmış oldu.
Belirtilen limiti aşan sanayi, ticarethane ve mesken aboneleri, özel enerji şirketleri ile anlaşma yaparak elektriği bağlı oldukları tarifeden daha ucuza alır hale geldi.
Yasa çıktı, uygulanamıyor
Ancak enerji çevreleri; yapılan bu düzenlemelere ve kabul edilmiş bu stratejilere rağmen, özellikle dağıtım şirketleri ve Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin (TEİAŞ) üzerinde oluşan iş yükü, yetersiz altyapı ve insan kaynağı ile bürokrasinin fazlalığının piyasanın serbestleşmesine engel olduğu görüşünde.
Örneğin, en son görüşe sunulan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda öngörülen değişiklik taslağında serbest tüketicilerin ancak 45 gün önceden bildirmek koşulu ile yılda sadece 4 tarihte tedariğe başlanmak koşulu ile tedarikçi değiştirmesine izin veriliyor.
Böyle bir sınırın getirilmesinin kurulmaya çalışılan serbest rekabetçi ortamın gelişmesine engel olmak ve gelişen sektörü eski altyapı limitlerinde kalmaya zorlamak anlamına geldiğini söyleyen EFT Elektrik Enerjisi Genel Müdürü Mustafa Karahan, “Oysa uygulama bu haliyle bile, tüm sıkıntılarına rağmen tüketicilere ciddi tasarruflar sağladı ve elektrik faturalarının düşmesine neden oldu. Sorunlar hallolursa sektörün önü daha da açılır” diyor.
Belge alımında gecikme
Tüketicilerin ‘serbest tüketici belgesi’ alma süresinde aşırı gecikmelerin söz konusu olduğuna dikkat çeken Karahan, yaşanan diğer aksaklıkları ise şöyle sıralıyor: “Kamuoyunun bilgilendirilmesinde yaşanan eksiklikler var. ‘Serbest tüketici’ olma sürecinde kayıt ve tebliğ konularında ihmaller, gecikmeler mevcut. Sayaç okuma ve bildiriminde de aksaklıklar söz konusu. Sistem kullanım anlaşmaları, tek hat şemalarının verilmesi ve tüketici borç durumu ile ilgili belgelerin verilmesinde yaşanan eksiklikler, aksaklıklar ve ihmalleri de sayabiliriz.”
Bu mevcut sorunların yanında önerilen değişikliklerin de ek birtakım zorluklar getirilerek haksız rekabete yol açacağını ve elektrik piyasasının serbestleşmesi önündeki en ciddi engellerden birisini oluşturacağını söyleyen Karayan “Oysa yapının mevcut sorunları azaltacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Tüketiciler için süreçlerin kolaylaştırılması ve kısaltılması ile birlikte görevli kamu kuruluşları ile bu bürokratik sürecin en önemli parçası durumunda bulunan dağıtım şirketlerinin altyapılarını geliştirerek, sisteme uygun hale getirmeleri şart.”
Projeksiyonlar yeterli değil
Tüketicilere ciddi tasarruflar sağlayan ve elektrik faturalarının düşmesine neden olan bu düzenleme ile birlikte fiyatlandırmada problemler yaşandığına dikkat çeken Anadolu Grubu Enerji Sektörü Koordinatörü Tuğban İzzet Aksoy da uygulamadaki sıkıntılar hakkında şu değerlendirmede bulunuyor:
“Hem tüketiciler hem de toptan satış şirketleri tarafından verilen taahhütlerin yerine getirilememesi, projeksiyonların yeteri kadar iyi yapılamıyor olması ve ilk aşamalarda yaşanan bürokratik işlemlerin fazlalığı da temel aksaklıklar olarak gösterilebilir. Bu alanda yapılması gerekenler var. Sektörde teminatlandırma sisteminin bankacılığa ve ülke ekonomisine ek yük getirmeyecek şekilde yapılandırılmasının önemli olduğunu düşünüyorum. Taraflar tarafından verilen taahhütlerin yaptırımları net olarak ortaya konulmalı ve uygulanabilir olmalı.”
Yeni anlaşmalar yapılıyor
Elektriğin serbestleşmesi ve pazarlanması konusundaki aksaklıklara rağmen enerji piyasasında hareketlilik sürüyor. Tüketicilere yüzde 30’lara varan indirim imkanı sunan enerji şirketleri; alışveriş merkezleri, oteller, market zincirleri, bankalar, okullar, sanayi tesisleri ve hastanelere elektrik satmak için anlaşmalar yapıyor.
Daha fazla kuruma ulaşmak için birlik ve derneklerle anlaşma yolunu seçenler de var. Mesela Akenerji, Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) ve Türkiye Otelciler Federasyonu (TUROFED) ile anlaşarak 500’e yakın otele elektrik vermeyi taahhüt etmişti.
Geçtiğimiz günlerde İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Ortak Satın Alma Platformu (İTKİB OSAP) ise, Aksa Enerji ile anlaştı. İTKİB OSAP ile Aksa Enerji 4 bin firmaya 400 milyon dolarlık ucuz enerji kullandırmak için anlaşma imzaladı. Aksa Elektrik Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Kazancı anlaşmayla tekstil sektörünün en önemli girdi kalemini oluşturan enerji maliyetlerini yüzde 30 a kadar düşürerek, firmaların rekabet gücünün artırılmasının hedeflendiğini belirtiyor.
Özlem Bay Yılmaz / 18.07.2010 / www.ekonomist.com.tr
-.-
ŞEHİRLERDE TEMİZ ENERJİ ...
